Στις 19 Φεβρουαρίου γιορτάζει η Αγία Φιλοθέη. Έχω μια ιδιαίτερη αγάπη στο πρόσωπο αυτής της Αγίας, της Κυράς των Αθηνών, όπως λέγεται. Με την πατρική μου οικογένεια έχουμε έναν ιδιαίτερο σύνδεσμο με το εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα στα Πατήσια, όπου μαρτύρησε η Αγία Φιλοθέη. Το κολωνάκι, όπου την μαστίγωσαν οι Τούρκοι σώζεται ακόμα και μπροστά σε αυτό καθόμουν σε κάθε Θ. Λειτουργία.

Λίγα λόγια για τον βίο της

Η Αγία Φιλοθέη, γεννήθηκε το 1522, καταγόμενη από την αθηναϊκή αρχοντική οικογένεια των Μπενιζέλων. Το κοσμικό της όνομα ήταν Ρηγούλα ή Ρεβούλα (Παρασκευούλα) Μπενιζέλου. Ήταν κόρη του Αγγέλου Μπενιζέλου και της Σηρίγης Παλαιολογίνας. Καθώς η Ρηγούλα μεγάλωνε, διακρινόταν για το ήθος και την ευφυΐα της. Έλαβε μόρφωση εξαιρετική, κάτι σπάνιο για κορίτσι της εποχής της. Το πατρικό σπίτι της Ρεβούλας βρισκόταν εκεί που σήμερα υψώνεται το μέγαρο αρχιεπισκοπής Αθηνών, γι’ αυτό άλλωστε, η οδός αυτή ονομάζεται οδός Αγίας Φιλοθέης.

Σε ηλικία 14 ετών οι γονείς της αποφάσισαν να την παντρέψουν με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της Ανδρέα Χειλά, ο οποίος ανήκε σε αρχοντική οικογένεια της Αθήνας. Ο γάμος της διήρκεσε τρία χρόνια, καθώς έμεινε χήρα. Στα 17 της χρόνια ήταν όμορφη, πολύ πλούσια, καταγόμενη από δύο αρχοντικές και σημαντικές οικογένειες, μορφωμένη και ελεύθερη. Αυτό την έκανε περιζήτητη νύφη, όμως εκείνη δήλωνε ότι επιθυμεί να ακολουθήσει ασκητική ζωή. Επιδόθηκε σε φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας του 16ου αιώνα και δέκα χρόνια μετά το θάνατο των γονιών της εκάρη μοναχή με το όνομα Φιλοθέη.

Το κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο της

Η μοναχή Φιλοθέη ανακαίνισε το ναΐσκο του Αγίου Ανδρέα, μετατρέποντάς τον σε κοινόβιο. Στο κοινόβιο αυτό εισήλθε πρώτη ως Ηγουμένη μαζί με άλλες μοναχές, κόρες επιφανών οικογενειών της Αθήνας. Το πηγάδι της μονής σώζεται μέχρι σήμερα στο χώρο (δώμα) της Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Κάτω από το κτίριο της Αρχιεπισκοπής βρίσκονται κρύπτες, από την εποχή που έζησε η Αγία.

Στη φιλανθρωπική και κοινωνική δράση της αφιέρωσε την πατρική και προσωπική της περιουσία. Ιδρύει σχολεία, βιοτεχνικά και χειροτεχνικά εργαστήρια, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, ορφανοτροφεία, κ.α. Το συγκρότημα αυτό ονομάζεται «Παρθενώνας» και εκεί βρίσκουν καταφύγιο και περίθαλψη (υλική και πνευματική) αδιακρίτως Έλληνες και Τούρκοι. Προσφέρει μεγάλα ποσά για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων, ενώ ιδιαιτέρως φροντίζει για τη φυγάδευση των γυναικών στα νησιά, προκαλώντας όλεθρο στα χαρέμια των Τούρκων. Παράλληλα, ιδρύει παραρτήματα στο Χαλάνδρι, τα Πατήσια, το Ψυχικό, την Καλογρέζα. Στην περιοχή του Ψυχικού άνοιξε ένα πηγάδι για να ξεκουράζονται οι κατάκοποι αγρότες που δούλευαν ώρες κάτω από το ζεστό ήλιο, διότι το νερό ήταν λιγοστό στην αττική γη. Λέγεται ότι από το ψυχικό αυτό της μοναχής Φιλοθέης πήρε η περιοχή το όνομά της.

Το μαρτύριό της

Το μεγάλο έργο της Αγίας προκάλεσε την οργή των Τούρκων, οι οποίοι συνέλαβαν την Αγία. Την φυλάκισαν, λεηλάτησαν τα μοναστήρια και ιδρύματά της και βασάνισαν την ίδια. Αφέθηκε ελεύθερη μετά την επέμβαση των τοπικών δημογερόντων.

Η Μοναχή Φιλοθέη μετέφερε τη Μονή της στο μέχρι τότε μετόχι του Αγίου Ανδρέα (το Καθολικό της Μονής σώζεται μέχρι σήμερα, στην οδό Λευκωσίας στην Πλατεία Αμερικής) και συνεχίζει ακούραστη το έργο της. Όμως τη νύχτα της 2ας προς 3ης Οκτωβρίου 1588, ενώ οι μοναχές τελούσαν ιερής ολονυχτίας προς τιμή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, οι Τούρκοι εφορμούν εκ νέου, συλλαμβάνουν τη Μοναχή Φιλοθέη και έπειτα από βασανιστήρια την εγκαταλείπουν ημιθανή έξω από τη μονή της. Η Αγία υπέκυψε στα τραύματά της στις 19 Φεβρουαρίου 1589.

Στα καθ’ ημάς

Είναι πολύ σημαντικό μεγαλώνοντας τα παιδιά μας να έχουν υγιή πρότυπα. Ανθρώπους που έζησαν και έκαναν σπουδαία πράγματα και με τα έργα τους έβαλαν ένα λιθαράκι για το καλό των συνανθρώπων τους. Πιστεύω πως η Αγία Φιλοθέη είναι ένα από τα καλύτερα πρότυπα, ιδίως για τα κορίτσια μας.

Παρότι αποφάσισε να αφιερώσει την ζωή της στον Θεό, ακολουθώντας το μονοπάτι του μοναχισμού, θυμόταν πάντα την εντολή του Χριστού για την αγάπη στον πλησίον. Έδωσε κυριολεκτικά την ζωή της για την αγάπη στο Χριστό και τον συνάνθρωπο. Βοήθησε και έσωσε κοπέλες, ασθενείς, φτωχούς, ανέπτυξε κοινωνικό έργο χωρίς να περιμένει την συνδρομή κανενός άλλου, μόνο με την δική της περιουσία.

Πολλές φορές ακούω να μιλάνε για φεμινισμό. Για την εξύψωση της γυναίκας. Για την αξιοπρέπεια και την αξία της και για το πώς πρέπει να τα αναδεικνύουμε καθημερινά. Με πολλά συμφωνώ, με άλλα όμως διαφωνώ. Στα πρόσωπα των γυναικών που προβάλλονται ως πρότυπα των γυναικείων διεκδικήσεων, νιώθω πως πάντα κάτι λείπει. Τουλάχιστον για μένα. Νιώθω πως όλα καλά, αλλά από πίσω δεν υπάρχει μια βάση πολύ σημαντική: βάση αγάπης και προσφοράς κι όχι εγωισμός.

Πιστεύω πως το παράδειγμα της Αγίας Φιλοθέης μας δείχνει τον δρόμο. Ίσως όχι μέσα από τον μοναχισμό, αλλά σίγουρα με τα μέσα που η καθεμιά μας διαθέτει, μπορούμε να εξυψώσουμε την γυναικεία μας φύση στην πραγματική της θέση, αυτήν που της έχει δώσει ο Θεός. Ισότιμη, αλλά διαφορετική, γιατί είμαστε διαφορετικές και προικισμένες για πολλά και θαυμαστά. Αρκεί όλα να τα γεμίζουμε με αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, όπως ακριβώς έκανε και η Αγία Φιλοθέη.

Κι αν τύχει και βρεθείτε στα Πατήσια, πηγαίνετε να προσκυνήσετε το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα στην οδό Λευκωσίας. Ένας χώρος που μυρίζει Θεό και θαύμα. Ποτισμένος και ευλογημένος με το αίμα της Αγίας Φιλοθέης και μπολιασμένος με την αγάπη χρόνων του παππούλη μας, του μακαριστού π. Γαβριήλ. Αγαπημένος, ευλογημένος τόπος. Με τόσα θαύματα, μικρά και μεγαλύτερα να τα έχω ζήσει εκεί. Αγαπημένος, ευλογημένος τόπος.

Σας φιλώ!