via

Καλή Σαρακοστή! Σήμερα θα αφήσω να μας μιλήσει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γιατί πολύ μεγάλη παρηγοριά με γέμισαν τα λόγια του που διάβασα με την ευκαιρία της αρχής της νηστείας. Και μιας και οποιαδήποτε δική μου σκέψη είναι περιττή, σας τα παραθέτω αυτούσια.

“Καλλιέργησε την ψυχή σου και κόψε τα αγκάθια. Σπείρε το λόγο της ευσέβειας, φύτεψε τα καλά φυτά της καλής πολιτείας και περιποιήσου τα με πολλή επιμέλεια. Έτσι έχεις γίνει καλός γεωργός.
Και θα σου πει ο απόστολος Παύλος: Ο γεωργός που κοπιάζει, πρώτος πρέπει να απολαμβάνει τους καρπούς των κόπων του. Ακόνισε το δρεπάνι σου, που κατάντησε άχρηστο από την πολυφαγία. Ακόνισέ το με τη νηστεία….

Κατεύνασε τα κύματα των παράλογων επιθυμιών, απόκρουσε τη ζάλη των πονηρών λογισμών, διάσωσε το σκάφος της ψυχής σου, δείξε μεγάλη εμπειρία. Έτσι, θα έχεις γίνει καλός κυβερνήτης. Και όταν λέω νηστεία, δεν εννοώ αυτή που κάνουν οι πολλοί άνθρωποι, αλλ’ εννοώ την αληθινή νηστεία. Δηλαδή όχι μόνο αποφυγή αμαρτιών, αλλά και την αποχή από τα αμαρτήματα. Δεν αρκεί ηφύση της νηστείας για ν’ απομακρύνει αυτούς που νηστεύουν απ’ τα αμαρτήματα, αν δεν γίνεται όπως πρέπει. Διότι και ο αθλητής, λέει ο απόστολος Παύλος, δεν στεφανώνεται αν δεν αγωνιστεί σύμφωνα με τους νόμους της άθλησης. Γι΄αυτό ας μάθουμε πώς και με ποιο τρόπο πρέπει να νηστεύσουμε.

Νήστεψαν οι Νινευϊτες και προσείλκυσαν την εύνοια του Θεού. Νήστεψαν και οι Ιουδαίοι και όχι μόνο δεν πέτυχαν με τη νηστεία τίποτα περισσότερο, αλλά κατακρίθηκαν και απομακρύνθηκαν.

Η νηστεία είναι φάρμακο. Αλλά το φάρμακο, όσο ωφέλιμο και αν είναι, πολλές φορές γίνεται άχρηστο λόγω της απειρίας εκείνου που το χρησιμοποιεί. Γιατί πρέπει να γνωρίζει και τον κατάλληλο χρόνο που πρέπει να πάρει το φάρμακο και την ανάλογη ποσότητα του φαρμάκου και την κατάσταση του σώματος που θα το πάρει και τις κλιματολογικές συνθήκες και την εποχή του έτους και την κατάλληλη δίαιτα του ασθενούς και πολλά άλλα. Αν κάτι α’ αυτά παραλειφθεί, το φάρμακο θα βλάψει αντί να ωφελήσει. Αν λοιπόν, όταν πρόκειται να θεραπεύσουμε το σώμα χρειάζεται τόσο μεγάλη ακρίβεια, πολύ περισσότερο όταν φροντίζουμε την ψυχή και νοιαζόμαστε να τη θεραπεύσουμε από τους κακούς λογισμούς, είναι ανάγκη να εξετάζουμε και να παρατηρούμε τα πάντα με κάθε δυνατή λεπτομέρεια.

Νηστεία έιναι η μεταβολή ολόκληρου του βίου μας, Διότι η θυσία της νηστείας δεν είναι η αποχή από τα φαγητά, αλλά και η απομάκρυνση από τα αμαρτήματα. Γι’ αυτό, όποιος περιορίζει τη νηστεία μόνο στη στέρηση των τροφων είναι αυτός που στην πραγματικότητα περιφρονεί και εξευτελίζει τη νηστεία. Νηστεύεις; Δείξε μου τη νηστεία με τα έργα σου. Ποια έργα; Αν δεις φτωχο, να τον ελεήσεις. Αν δεις εχθρό να συμφιλιωθείς μαζί του. Αν δεις φίλο να προοδεύει να μην τον φθονήσεις.

Δηλαδή, να μη νηστεύει μόνο το στόμα , αλλά να νηστεύουν και τα μάτια και τα πόδια και τα χέρια και όλα τα μέλη του σώματός μας. Να νηστεψουν τα χέρια μένοντας καθαρά από κλοπή και πλεονεξία. Να νηστεύουν τα πόδια, αποφεύγοντας να πηγαίνουν σε δρόμους που οδηγούν σε αμαρτωλά θεάματα. Να νηστεύουν τα μάτια με τον να μην προσηλώνονται σε όμορφα πρόσωπα και να μην περιεργάζονται ξένα κάλλη. Δεν τρως κρέας; Δεν πρέπει να φας και ακολασία με τα μάτια  σου . Και να νηστεύει κα η ακοή σου. Νηστεία της ακοής είναι να μη δέχεται κακολογίες και διαβολές.

Να νηστεύει και το στόμο από λόγια αισχρά και υβριστικά. Διότι ποιο το όφελος, όταν από τη μια αποφεύγουμε το κρέας κι απ’ την άλλη κατατρώμε και δαγκώνουμε τους αδελφούς μας; Αυτός που κατακρίνει και βρίζει είναι σαν να δάγκωσε τη σάρκα του αδελφού του.

Κι αν από ασθένεια του σώματς δεν θα μπορέσεις να παραμείνεις νηστικός, κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα μπορέσει να σε κατηγορήσει γι’ αυτό. Εξάλλου έχουμε Κύριο πράο και φιλάνθρωπο, που δεν μας ζητάει τίποτε υπεράνω των δυνάμεών μας. Διότι δεν απαιτεί ούτε η αποχή από τα φαγητά, ούτε η νηστεία να γίνεται έτσι απλά από εμάς, ούτε σκοπός είναι να μένουμε νηστικοί, αλλά να διαθέτουμε όλη μας την αφοσίωση στα πνευματικά, αφού απομακρύνουμε τους εαυτούς μας από τα κοσμικά πράγματα.

Εκείνος λοιπόν που τρώει και δεν μπορεί να νηστεύει, ας επιδεικνύει πλουσιότερη ελεημοσύνη, ας προσεύχεται περισσότερο, ας έχει έντονη προθυμία να ακούσει τους θείους λόγους. Σε αυτό καθόλου δεν μας εμποδίζει η ασθένεια του σώματος. Ας συμφιλιώνεται με τους εχθρούς του, ας απομακρύνει από την ψυχή του κάθε μνησικακία. Αν θέλει να πετύχει αυτά, τότε έκανε την αληθινή νηστεία, την οποία περισσότερο απ’ όλα επιθυμεί από εμάς ο Κύριος. Αφού και αυτήν την αποχή από τα τρόφιμα, γι΄ αυτό μας ζητάει να γίνεται, για να καθιστούμε τη σάρκα υπάκουη στην εκτέλεση των εντολών του, χαλιναγωγώντας τις ορμές της. Αν όμως πρόκειται να μην προσφέρουμε στον εαυτό μας τη βοήθεια από τη νηστεία εξαιτίας της ασθένειας του σώματος και συγχρόνως επιδεικνύουμε μεγαλύτερη αδιαφορία, ασυναίσθητα βλάπτουμε υπερβολικά τον εαυτό μας. Διότι αν και με τη νηστεία η έλλειψη των προαναφερθέντων κατορθωμάτων καθόλου δεν μας ωφελεί, πολύ περισσότερο αυτό συμβαίνει αν αδιαφορήσουμε επειδή δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ούτε το φάρμακο της νηστείας.”

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Περί νηστείας