Γράφει η Ζωή Καλαμάρα, φιλόλογος

Για τους τυχερούς εξ ημών, η Πηνελόπη Δέλτα υπήρξε η συγγραφέας που μας μύησε στους μεγάλους αγώνες για την πατρίδα μέσα από τα ιστορικά μυθιστορήματά της και καθόρισε την παιδική μας ηλικία. Όταν, λοιπόν, είδα πως ο ανεκπλήρωτος έρωτάς της για τον Ίωνα Δραγούμη είχε γίνει μυθιστόρημα, με τίτλο “Ιστορία χωρίς Όνομα” από τον Στ. Δάνδολο,δεν ήμουν καθόλου σίγουρη πως το βιβλίο αυτό θα το αγαπούσα έστω και στο μισό απ’ όσο αγαπώ τα μυθιστορήματα της Πηνελόπης Δέλτα. Κι αυτό διότι καθώς μεγάλωνα και ανακάλυπτα τον πάσχοντα άνθρωπο πίσω από την συγγραφέα, στην συνείδησή μου η Δέλτα έγινε μια μορφή σχεδόν καθαγιασμένη, ένα πρόσωπο απαραβίαστο που δεν ήθελα να αγγίξει κανένας.

Η πλοκή του βιβλίου

Να που όμως ο Στέφανος Δάνδολος κατορθώνει με την Ιστορία Χωρίς Όνομα
να προσεγγίσει την ζωή της με σεβασμό και αγάπη. Η πλοκή εκτυλίσσεται σε δύο χρονικά επίπεδα, σ’ ένα τριήμερο σε μια νευρολογική κλινική της Βιέννης το 1908 και στην τελευταία μέρα της ζωής της Πηνελόπης Δέλτα, λίγο πριν οι Γερμανοί καταλάβουν την Αθήνα τον Απρίλιο του 1941. Στην Αυστρία, η Πηνελόπη ζει την κόλαση ενός σκληρού διλήμματος: να επιστρέψει στον σύζυγό της ή να αποδράσει με τον άνθρωπο που πράγματι αγαπά; Η απόφαση μοιάζει προειλημμένη, ωστόσο πολύ εύκολα ο αναγνώστης παρασύρεται και αφήνεται να ονειρευθεί για την Πηνελόπη και
τον Ίωνα την ευτυχία που ξέρει καλά πως είναι ανέφικτη. Το οριστικό τέλος γράφεται στην ανοιξιάτικη Αθήνα, εκεί όπου αποκαλύπτεται το μεγαλείο, η αξιοπρέπεια και η γενναιότητα της Πηνελόπης Δέλτα, όχι τόσο με την επιλογή της να πεθάνει, όσο με την συνειδητοποίηση ότι, με τόσες πληγές ανοιχτές, κατάφερε κι έζησε και δημιούργησε τόσους ωραίους κόσμους για εμάς.

Οι ιστορικές πηγές

Ο Δάνδολος υποστηρίζει το έργο του με έρευνα, αξιοποιεί τα ημερολόγια της
Δέλτα και διανθίζει την ιστορία του με αποσπάσματα εφημερίδων και ραδιοφωνικών διαγγελμάτων. Μέσα σ’ όλα, αν κάτι ξεχωρίζω, είναι η σκηνή του θανάτου του Δραγούμη, στην οποία παρεισφρέουν συγκλονιστικές ιστορικές λεπτομέρειες που ελάχιστοι Έλληνες γνωρίζουν. Ο πατέρας της Πηνελόπης και διαπρεπής πολιτικός της βενιζελικής παράταξης, Εμμανουήλ Μπενάκης, βλέπει τον όχλο να προσπαθεί να λιντσάρει τον Δραγούμη, όμως αποχωρεί χωρίς να τον βοηθήσει. Η κίνησή του αυτή θα σφραγίσει την δυστυχία της κόρης του αλλά και μία από τις πιο μελανές σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Η Πηνελόπη θα ζήσει είκοσι ένα χρόνια -και- με αυτό το βάρος στην καρδιά της…

Επίλογος

Η Ιστορία Χωρίς Όνομα είναι εν ολίγοις ένα βιβλίο που συνιστά φόρο τιμής σε δύο σπουδαίους Έλληνες που βίωσαν την απώλεια και την συντριβή δίχως ποτέ να προδώσουν τα ιδανικά τους. Όπως παρηγορητικά τραγουδά η Edith Piaf στον δικό της Ύμνο στην Αγάπη, Dieu reunit ceux qui s’ aiment· ο Θεός φέρνει ξανά κοντά αυτούς που αγαπιούνται. Δεν μένει παρά η αντάμωσή τους στον ουρανό.

Το βιβλίο “Ιστορία χωρίς όνομα” του Στέφανου Δάνδολου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.