Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνω ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι γύρω μου επιλέγουν την χορτοφαγία, ως τρόπο ζωής. Την χορτοφαγία ή αλλιώς veganism την είχα πρωτοακούσει εδώ και χρόνια. Όταν μέναμε στο Λονδίνο, σε όλα σχεδόν τα εστιατόρια και τα σούπερμάρκετ υπήρχαν επιλογές για χορτοφάγους. Με το πέρασμα των χρόνων βέβαια, η τάση αυτή εξελίχθηκε ακόμα περισσότερο και πλέον έχει καθιερωθεί και στην Ελλάδα. Εξαρχής είχα κάποιες επιφυλάξεις με το όλο ζήτημα. Ήθελα να δω τι σχέση έχει η χορτοφαγία και ο χριστιανισμός. Αν είναι συμβατά ή κάπου υπάρχουν κρυφές παγίδες. Οπότε αποφάσισα να διαβάσω, τι ακριβώς πρεσβεύει η φιλοσοφία πίσω από αυτό το κίνημα της χορτοφαγίας.

Σε κάποια σημεία συμφωνούμε

Σαν ιδέα είναι πολύ καλή και οι αφορμές του κινήματος της χορτοφαγίας φαίνονται εξαιρετικές. Η προστασία και η βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, η κατανάλωση μόνο ό,τι είναι απαραίτητου για την επιβίωσή μας, ο σεβασμός σε κάθε πλάσμα, για μένα τουλάχιστον, είναι αυτονόητες και τις ενστερνίζομαι. Ακόμα περισσότερο, επειδή η προστασία του περιβάλλοντος και κάθε πλάσματος, είναι εντολή δοσμένη από τον ίδιο τον Θεό. “Πήρε λοιπόν ο Κύριος ο Θεός τον άνθρωπο και τον έβαλε μέσα στον κήπο της Εδέμ, για να τον καλλιεργεί και να τον προσέχει”. (Γενεσις 2, 15) Στην Γένεση, αλλά και σε όλη την Αγία Γραφή βρίσκουμε πολλές φορές την εντολή να επαναλαμβάνεται. Οι άνθρωποι έπρεπε να εξασφαλίζουν μεν την επιβιώσή τους από το περιβάλλον τους, αλλά χωρίς να το εξαντλούν.

Οι αβάσιμοι ισχυρισμοί

Υπάρχουν όμως και ορισμένα σημεία της φιλοσοφίας του veganism, στα οποία έχω κάποιες ενστάσεις. Αυτό κυρίως, γιατί σε ορισμένα σημεία λέγεται πως ο Χριστός ήταν χορτοφάγος, ότι η Αγ. Γραφή επιτάσσει την χορτοφαγία και διάφορα παρόμοια. Προβάλλονται διάφορα επιχειρήματα, τα οποία άλλα είναι πολύ παιδαριώδη κι άλλα αγγίζουν την αίρεση. Και το λέω αυτό, παρότι φαίνεται βαρύ, γιατί χρησιμοποιούνται χωρία από την Αγ. Γραφή μεμονωμένα και κατά το δοκούν. Γι’ αυτό και χρειάζεται μεγάλη προσοχή, επειδή είναι πολύ εύκολο να παρασυρθούμε.

Τι διαβάζουμε στην Καινή Διαθήκη

Κάθε φορά που βρίσκω τις απαντήσεις που αναζητώ στο Ευαγγέλιο και μάλιστα τόσο ξεκάθαρα, είναι μια υπέροχη στιγμή. Και σ΄αυτή την περίπτωση έγινε το ίδιο. Γιατί φυσικά και δεν είναι η πρώτη φορά που τέτοια ζητήματα ανακύπτουν. Ήδη από την εποχή της πρώτης εκκλησίας φαίνεται πως η διατροφή απασχολούσε τους πιστούς. Ο Απ. Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του γράφει: “Ένας πιστεύει πως μπορεί να φάει απ’ όλα, ενώ κάποιος άλλος , που έχει ασθενική πίστη, τρώει μόνο χόρτα. Αυτός που τρώει από όλα, ας μην περιφρονεί εκείνον που δεν τρώει. Κι εκείνος που δεν τρώει, ας μην κατακρίνει εκείνον που τρώει, γιατί ο Θεός τον έχει δεχθεί στην εκκλησία του. Ποιος είσαι εσύ να κρίνεις ξένον υπηρέτη; … Το ίδιο όποιος τρώει απ’ όλα, τρώει γιατί θέλει να τιμήσει τον Κύριο, αφού ευχαριστεί τον Θεό όταν τρώει. Μα κι όποιος δεν τρώει απ’ όλα, για να τιμήσει τον Κύριο δεν τρώει, γι’ αυτό ευχαριστεί κι αυτός τον Θεό. Κανένας άλλωστε δεν ζει για τον εαυτό του και κανένας δεν πεθαίνει για τον εαυτό του. Γιατί όταν ζούμε , ζούμε για τον Κύριο κι όταν πεθαίνουνε, πεθαίνουμε για χάρη του Κυρίου. “ (Ρωμ. 14, 2 – 8)

Και σε άλλο σημείο αναφέρεται “Σωστά, δεν είναι οι τροφές που θα καθορίσουν τη θέση μας απέναντι στο Θεό. ούτε αν δε φάμε κάποια από αυτές χάνουμε κάτι, ούτε αν φάμε αποκτάμε κάτι παραπάνω”. (Α’ Κορινθ. 8,8) Και στις Πράξεις των Αποστόλων , στην ιστορία του εκατόνταρχου Κορνηλίου, διαβάζουμε ότι στο όραμα που είδε ο απ. Πέτρος ο Θεός του είπε: “Αυτά που ο Θεός καθάρισε, εσύ μην τα θεωρείς ακάθαρτα”. (Πραξ. 10, 15)

Τέλος, και πάρα πολύ σημαντικό, είναι το γεγονός ότι ο Χριστός σε καμία περίπτωση δεν ήταν χορτοφάγος, ούτε φυσικά ποτέ ασχολήθηκε με τέτοια θέματα. Ο Χριστός έζησε στην γη ως Εβραίος, ακολουθώντας στο κάθετί, τις εβραϊκές συνήθειες. Έτρωγε λοιπόν κανονικά κρέας, στις καθορισμένες μέρες. Μην ξεχνάμε ότι το βράδυ του Μυστικού Δείπνου, ο Κύριος με τους μαθητές Του γιόρτασαν το εβραϊκό Πάσχα. Εκείνο το βράδυ οι Εβραίοι έτρωγαν αρνί, άζυμο ψωμί και πικρά χόρτα, σε ανάμνηση της εξόδου από την Αίγυπτο. Όλα τα αντίθετα που γράφονται , επομένως, είναι εντελώς αβάσιμα και επικίνδυνα.

Στην πράξη λοιπόν

Οι αναφορές είναι πάρα πολλές και δεν θέλω να σας κουράσω. Αυτό που θέλω να δείξω είναι το πνεύμα που επικρατεί. Είναι όμως ξεκάθαρο. Τρώμε ό,τι μας έχει δοθεί από τον Θεό για την επιβίωσή μας, ανάλογα με την συνείδησή μας. Και πάντα ευχαριστώντας τον Θεό για όσα μας δίνει. Μπορεί ο χριστιανός δηλαδή να επιλέξει τις τροφές του, φροντίζοντας όμως να ακολουθώντας σύμφωνα με τους κανόνες του Ευαγγελίου και της Εκκλησίας και όχι παρασυρμένος από άλλες ιδεολογίες. Θα επεκταθώ πάνω σε αυτό το τελευταίο παρακάτω.

Η φύση έχει φτιαχτεί από τον Θεό με όλα τα πλάσματα αλληλένδετα μεταξύ τους. Όπως τα ζώα τρέφονται με τα φυτά και με τα άλλα ζώα, έτσι κι ο άνθρωπος. Για να επιβιώσει τρέφεται με τους καρπούς των φυτών και με κάποια από τα ζώα. Είναι άρνηση της φυσικής τάξης και επανάσταση προς τον Θεό το να λέμε ότι αυτό δεν πρέπει να γίνεται. Άλλο είναι να μην κάνουμε υπερκατανάλωση και κακοποίηση της φύσης και των ζώων, από το να αρνούμαστε την φύση μας.

Η νηστεία

Η Εκκλησία από την πρώτη στιγμή έχει ορίσει τον δρόμο και τον τρόπο για τους πιστούς. Ακριβώς για να αφυπνίζεται και να μην προσκολλάται ο άνθρωπος μόνο στα υλικά, έχει θεσπίσει τις νηστείες. Η νηστεία , η οποία διδάχθηκε από τον ίδιο τον Χριστό, μας βοηθά να ξεκαθαρίζουμε το τοπίο. Ο Μέγας Βασίλειος λέει πως η νηστεία είναι πολύτιμο δώρο του Θεού και μεταξύ άλλων αναφέρεται στα μεγάλα οφέλη της για την υγεία.

Εκτός από την ωφέλεια που έχει για την υγεία, είναι το μεγαλύτερο όπλο και για την πνευματική μας υγεία. Νηστεία δεν κάνουμε μόνο από τις τροφές, μόνη της αυτή η νηστεία, δεν αρκεί. Χρειάζεται να νηστέψουμε και από την φασαρία, τα αχρείαστα θεάματα, ακούσματα και αναγνώσματα, τις πολλές κουβέντες. Έτσι μπορούμε να δούμε πιο καθαρά σε τι κατάσταση βρίσκεται η ψυχή μας.

Πέρα από τις καθιερωμένες μεγάλες περιόδους νηστείας, υπάρχει και η εβδομαδιαία νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής. Έτσι, με πολλή σοφία και χωρίς μεγάλα λόγια, καλούμαστε να τρώμε συνετά και υγιεινά. Χωρίς βαρύγδουπες δηλώσεις, το να τρώμε κρέας ή και οποιαδήποτε άλλη τροφή περισσότερο από όσο χρειάζεται, δεν είναι στις επιλογές μας. Το να φροντίζουμε το περιβάλλον δεν είναι κάτι που γίνεται επειδή αυτή είναι η τάση της εποχής, αλλά επειδή είναι τρόπος ζωής για τον χριστιανό.

Τίποτα δεν είναι τυχαίο

Τίποτα μέσα στην χριστιανική διδασκαλία και στην ζωή της Εκκλησίας δεν είναι τυχαίο. Όλα βασίζονται στο διαρκές νοιάξιμο για τον άνθρωπο και για όλη την κτίση, ακριβώς επειδή είναι δημιουργήματα του Θεού. Όλα έχουν αρχή και τέλος τον Θεό. Όταν το κατανοήσουμε πλήρως αυτό, τότε δεν θα έχουμε ανάγκη από τίποτα άλλο.

Ο χριστιανισμός δεν είναι απλά μια διδασκαλία, που εξαντλείται στο να πηγαίνουμε την Κυριακή στην εκκλησία. Ο χριστιανισμός είναι ένας ολόκληρος τρόπος ζωής και σκέψης. Διέπεται από την πλήρη εμπιστοσύνη στο σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Διαπερνά το καθετί στην ζωή μας, από το πώς προσεγγίζουμε τον Θεό, τον συνάνθρωπο και όλα τα πλάσματα, ζωντανά και μη. Ο χριστιανός πρέπει όλες τις ιδεολογίες να τις περνάει μέσα από το φίλτρο της πίστης του. Δεν υπάρχει καμία πτυχή της ζωής μας για την οποία να μην έχει μιλήσει ο Κύριος. Η ζωή Του στη γη μας έδειξε ποιο είναι το πρότυπο. Η διδασκαλία των Αποστόλων και των Πατέρων και η παρακαταθήκη που υπάρχει στην εκκλησία, μας δείχνουν ακριβώς το δρόμο.

Αν προσπαθήσουμε να ζήσουμε σύμφωνα με όσα μας ζητά ο Θεός, όλα αυτά θα γίνουν αυτονόητα για εμάς. Βλέπουμε σε τόσους βίους αγίων να μιλούν με τα ζώα, άγρια θηρία να συμπεριφέρονται σαν κατοικίδια και τόσα άλλα. Αυτή είναι η μεγαλύτερη απόδειξη, πως όταν η ζωή μας είναι γεμάτη με την αγάπη και την ειρήνη του Χριστού, θα είμαστε σε αγάπη και ειρήνη με κάθε πλάσμα. Και αυτό χωρίς υπερβολές και υστερίες.

Φροντίζουμε το περιβάλλον

Έχουμε την υποχρέωση, όπως ήδη είπα, να φροντίζουμε το περιβάλλον. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε μειώνοντας τις ποσότητες κρέατος που καταναλώνουμε και προσέχοντας την προέλευσή του . Στην Ελλάδα τουλάχιστον, έχουμε ακόμα αυτή την επιλογή. Με τον ίδιο τρόπο υιοθετούμε υγιεινή διατροφή, πλούσια σε λαχανικά και σε φρούτα, όσπρια, ψάρια και θαλασσινά.

Ακολουθώντας τις νηστείες της εβδομάδας, μαθαίνουμε και στα παιδιά να τρώνε όλες τις τροφές. Έτσι και την υγεία μας φροντίζουμε, και το περιβάλλον σεβόμαστε και δεν πέφτουμε στις κρυμμένες παγίδες.

Οι κρυμμένες παγίδες

Έγραψα και παραπάνω ότι διαβάζουμε στην Γραφή και στους Πατέρες, ο καθένας μας είναι ελεύθερος να επιλέξει τι θα τρώει. Αρκεί αυτό να γίνεται προς δόξα και ευχαριστία του Θεού και όχι επειδή ακολουθεί κάποια άλλη διδασκαλία. Αυτό για μένα είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για εμάς τους χριστιανούς. Κυκλοφορούν διάφορες πολύ ελκυστικές διδασκαλίες , που φαίνονται να είναι σύμφωνες με την πίστη μας. Όμως μια προσεκτική θεώρησή τους αποδεικνύει, πως στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία σχέση με αυτή. Το ακρίβώς αντίθετο μάλιστα.

Γράφει ο απ. Παύλος : “στους έσχατους καιρούς θα αποστατήσουν μερικοί από την πίστη και θα προσκολληθούν σε πνεύματα παραπλανητικά και σε διδασκαλίες δαιμονικές. Θα παρασυρθούν από απατεώνες και υποκριτές που έχουν πωρωμένη την συνείδησή τους. Αυτοί απαγορεύουν το γάμο και επιβάλλουν αποχή από φαγητά, που τα δημιούργησε ο Θεός για να τα τρώνε και να τον ευχαριστούν όσοι πίστεψαν και κατανόησαν την αλήθεια του Χριστού. Κάθετί που δημιούργησε ο Θεός είναι καλό, και τίποτα δεν είναι απαγορευμένο, όταν το χρησιμοποιούμε ευχαριστώντας το Θεό. Γιατί εξαγιάζεται με το λόγο του Θεού και με την προσευχή”. (Α’ Τιμοθ. 4, 1-5)

Διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, εγώ τουλάχιστον πήρα την απάντησή στο ερώτημά μου, σχετικά με το κίνημα αυτό που διαρκώς εξαπλώνεται. Καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει την χορτοφαγία ή να τρώει από όλα, σύμφωνα με τους κανόνες που ορίζει η Εκκλησία. Όμως αυτό θα πρέπει να γίνεται πάντα προς δόξαν του Θεού και ευχαριστώντας Εκείνον. Κι όχι επειδή μας υποδεικνύεται από αλλού, γιατί τότε διατρέχουμε σοβαρό κίνδυνο.

Σαν επίλογος

Αυτή η ανάρτηση βγήκε λίγο μεγαλύτερη από όσο είχα υπολογίσει αρχικά. Δεν θα ήθελα να νομίσετε ότι κάνω την έξυπνη. Όμως οι μέρες είναι περίεργες και οι κίνδυνοι είναι πολλοί. Οι περισσότεροι μάλιστα είναι τόσο καλά καμουφλαρισμένοι, που δεν τους παίρνουμε είδηση.

Συνήθως το σημάδι πως κάτι δεν πάει καλά, είναι η ταραχή στην ψυχή μας. Όταν νιώθουμε ειρήνη σε μια κατάσταση, τότε εκεί είναι και ο Χριστός. Όταν όμως υπάρχει ταραχή, φωνές, υστερίες και κατηγορίες, κάτι δεν πάει καλά. Και εμένα αυτό με παρακίνησε να ψάξω λίγο περισσότερο τι λέει η άλλη πλευρά. Αλλά κυρίως, τι λέει η πίστη μας.

Η καταστροφή του περιβάλλοντος, ο βασανισμός των ζώων για να υπερπαραγωγή και ο καταναλωτισμος δεν ειναι αποτέλεσμα του ότι ο άνθρωπος τρώει και κρέας. Είναι αποτέλεσμα της κακής χρήσης της ελευθερίας μας, της υλιστικης προσέγγισης της ύπαρξης μας και του εγωιστικού τρόπου σκέψης μας. Αυτά δεν έχουν καμία σχέση με τον τρόπο ζωής και σκέψης του χριστιανισμου. Είναι χαρακτηριστικά μιας ζωής μακριά από τον Θεό. Η προστασία του σπιτιού μας, δηλαδή του φυσικού μας περιβάλλοντος, είναι ριζωμένη μέσα μας από τον ίδιο τον Θεό. Όταν αισθανόμαστε αυτή την αγανάκτηση στα κακώς κείμενα είναι ακριβώς λόγω αυτής της παρακαταθήκης.

Ελπίζω να σας βοηθήσει κι εσάς, αν βρίσκεστε σε ανάλογη αναζήτηση. Κρατώ σαν κατακλείδα τα λόγια του απ. Παύλου: ” Το ίδιο όποιος τρώει απ’ όλα, τρώει γιατί θέλει να τιμήσει τον Κύριο, αφού ευχαριστεί τον Θεό όταν τρώει. Μα κι όποιος δεν τρώει απ’ όλα, για να τιμήσει τον Κύριο δεν τρώει, γι’ αυτό ευχαριστεί κι αυτός τον Θεό. Κανένας άλλωστε δεν ζει για τον εαυτό του και κανένας δεν πεθαίνει για τον εαυτό του. Γιατί όταν ζούμε , ζούμε για τον Κύριο κι όταν πεθαίνουνε, πεθαίνουμε για χάρη του Κυρίου. “

Σας φιλώ!