Βλέπω πολύ συχνά διάφορα συγκινητικά – κατά τα άλλα- βιντεάκια, με στιγμές από την βρεφική και νηπιακή ηλικία των παιδιών. Και σε όλα επαναλαμβάνεται η φράση πως: “θα έρθει η μέρα που δεν θα με έχεις ανάγκη” ή “μέχρι να μεγαλώσεις και τότε πια δεν θα με χρειάζεσαι” και άλλες παρόμοιες. Στο προφανές νόημά τους συμφωνώ απόλυτα: εννοείται πως ο στόχος μας είναι να γίνουν τα παιδιά μας αυτόνομα, ανεξάρτητα και αυτάρκη. Όμως αισθάνομαι (και βλέπω να γίνεται) πως υπάρχει μια βιασύνη να απομακρυνθούμε από τα παιδιά μας. Να φύγουν όσο πιο γρήγορα γίνεται, ακόμα και πριν την ώρα τους. Η αλήθεια είναι πως το παιδί , όσο μεγαλώνει, αν και σωματικά γίνεται όντως αυτόνομο και ανεξάρτητο, σε πολλά πράγματα μας φωνάζει “τώρα που μεγάλωσα σε έχω πιο πολλή ανάγκη”.
Ανεξάρτητα και υπεύθυνα παιδιά
Για να μην παρεξηγηθώ, είμαι πολύ υπέρ του να αποκτήσουν δεξιότητες και ευθύνες τα παιδιά όσο γίνεται νωρίτερα. Προσωπικά έμαθα στα παιδιά μου από πάρα πολύ μικρά να ντύνονται, να τρώνε, να κάνουν μπάνιο, να παίζουν μόνα τους, να κάνουν μικροδουλειές στο σπίτι και όσο μεγαλώνουν τους δίνω και ακόμα περισσότερες ευθύνες. Έτσι μεγάλωσα κι εγώ και είναι ένα από τα πολυτιμότερα εφόδια που μου έδωσαν οι γονείς μου. Έχω γράψει και ολόκληρη ανάρτηση σχετικά με το θέμα, όπου αναλύω γιατί πιστεύω πως είναι τόσο σημαντικό τα παιδιά να γίνονται υπεύθυνα και ανεξάρτητα.
Υπάρχει όμως ο κίνδυνος στην προσπάθειά μας αυτή και στην ανάγκη του παιδιού για δικό του χώρο και χρόνο, να πιστέψουμε πως το παιδί δεν μας χρειάζεται. Ακούω πολλούς γονείς – με τρόμο ομολογώ- να λένε πως στην εφηβεία δεν μπορείς και δεν πρέπει να μιλάς στο παιδί. Ό,τι είπες, είπες και ό,τι έκανες, έκανες, τότε που ήταν μικρό. Πρέπει απλά να σιωπάς και από μακριά να παρακολουθείς. Και θέλω να βάλω τις φωνές! Αν δεν μιλήσεις στο παιδί σου τότε, αν τότε δεν είσαι δίπλα του να το ακούσεις, να το παρακινήσεις, να του βάλεις όρια και να του δείξεις επιλογές, πότε θα γίνουν αυτά; Συγχέουμε τον διάλογο και την διακριτική παρακολούθηση με την απομάκρυνση, την χαλάρωση των ορίων και την παραίτηση από οποιασδήποτε μορφής διαπαιδαγώγηση.
Δεν ενηλικιώθηκαν ακόμα
Τα παιδιά όταν μπαίνουν στην εφηβεία, μπαίνουν στην εφηβεία, δεν ενηλικιώνονται. Δεν ξέρω γιατί στην εποχή μας βιαζόμαστε τόσο πολύ να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας πριν την ώρα τους. Η ηλικία αυτή φέρνει πράγματι μεγάλες αλλαγές, όμως αυτό δεν σημαίνει πως το παιδί είναι έτοιμο μόνο του να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές. Αλλιώς ο γονεϊκός μας ρόλος θα ήταν απλώς διεκπεραιωτικός: φαγητό, ντύσιμο, υγεία, εκπαίδευση, τέλος. Έλα όμως που δεν είναι. Δυστυχώς ή ευτυχώς, όπως το πάρει κανείς, γιατί δεν είναι ούτε εύκολο ούτε απλό να είσαι κοντά σε έναν έφηβο που σε έχει ανάγκη.
Τα παιδιά μεγαλώνοντας μας έχουν ανάγκη, όπως κι όταν ήταν μικρά. Και ίσως ακόμα περισσότερο . Γιατί τώρα συνειδητά προσπαθούν και κοπιάζουν, κάνουν όμορφα πράγματα και κατορθώνουν να ξεπερνούν φόβους και δυσκολίες. Έχουν ανάγκη λοιπόν να τους πούμε μπράβο, όπως τους λέγαμε όταν ήταν μικρούλια και καρφώναμε τις ζωγραφιές τους με καμάρι στον τοίχο της κουζίνας και την πόρτα του δωματίου. Επίσης έχουν ανάγκη να τα πάρουμε αγκαλιά , όταν νιώθουν απογοήτευση και χρειάζονται ενθάρρυνση. Κι έχουν ανάγκη να ακούσουν το όχι και το μη, και να μάθουν να βάζουν όρια στον εαυτό τους. Και σε όλα αυτά χρειάζονται δίπλα τους τον γονιό, να είναι εκεί με κατανόηση και ενσυναίσθηση. Αν η ενσυναίσθηση είναι πολύτιμη γενικά, σε αυτή την φάση είναι και απαραίτητη.
Τα μυαλά που κουβαλάς
Έχετε δει την ταινία “Τα μυαλά που κουβαλάς”; Αν όχι , δείτε την . Είναι μια υπέροχη ταινία κινουμένων σχεδίων, που δείχνει μεταξύ άλλων , πόση ανάγκη μας έχουν τα παιδιά στην αλλαγή που βιώνουν μεγαλώνοντας. Αλίμονο αν ο ρόλος μας σταματούσε στα δέκα χρόνια του παιδιού. Έχει ακόμα δρόμο μέχρι να μάθει και να αναπτύξει τις δυνατότητές του και να φτάσει ομαλά στην ενηλικίωση. Και σ’ αυτόν τον δρόμο μας χρειάζεται, όχι απλά για να το ταϊζουμε, να το ντύνουμε και να το τρέχουμε σε δραστηριότητες και φροντιστήρια. Αλλά για να είμαστε δίπλα του, όσο κι αν δεν είναι πάντα εύκολο.
Και δεν είναι εύκολο να είσαι γονιός εφήβου και να ανταποκρίνεσαι στις ανάγκες που έχει. Καταρχήν πρέπει να καταλάβεις ποια είναι η ανάγκη του και αντιδρά έτσι όπως αντιδρά. Και αυτό δεν είναι πάντα τόσο απλό, γιατί συχνά πυκνά δεν ξέρει ούτε το ίδιο τι ακριβώς του συμβαίνει. Δεύτερον πρέπει να συγκρατηθείς και να μην αντιδράσεις κι εσύ στην δική του αντίδραση, αλλά να ανταποκριθείς διάθεση διαλόγου και ηρεμίας. Και τρίτον πρέπει όντως να διαλεχθείς, να τον ακούσεις, να καταλάβεις γιατί θέλει κάτι ή νιώθει κάπως, να σου εξηγήσει και να εξηγήσεις κι εσύ. Τελικά κάπως θα βρεθεί μια άκρη και η ανάγκη του θα καλυφθεί (κι εσύ θα νιώθεις σαν να τρέχεις μαραθώνιο, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα).
Χώρος και χρόνος δικός τους
Νομίζω πως η παρανόηση αυτή για το ότι όσο μεγαλώνουν τα παιδιά δεν μας χρειάζονται, προκύπτει από το αδιαμφισβήτητο γεγονός πως έχουν ανάγκη τον δικό τους χώρο και δικό τους χρόνο. Είναι όμως σαν να μας λένε πως επειδή έχουμε ανάγκη για λίγο χρόνο δικό μας, δεν αγαπάμε τα παιδιά μας. Προφανώς και δεν θα είμαστε αυτοκόλλητοι, προφανώς και θα τους αναθέσουμε ευθύνες και θα δώσουμε ελευθερίες . Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα απομακρυνθούμε ή ότι θα τα αφήσουμε να τα βγάλουν πέρα μόνα τους, επειδή “μεγάλωσαν”.
Και μια ακόμα παρανόηση, που ειλικρινά με τρομάζει ακόμα πιο πολύ, είναι η ιδιωτικότητα. Είχα γράψει κάποια στιγμή πως όλες οι εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα παιδιά μου είναι εγκατεστημένες και στο δικό μου τηλέφωνο και έχω πρόσβαση σε ό,τι βλέπουν και κάνουν. Και κάποιοι είχαν απορήσει αν αυτό είναι σωστό κι αν δεν παραβιάζεται η ιδιωτικότητά τους. Στην εποχή που κάθετι ανώμαλο , παράνομο και εγκληματικό είναι ελεύθερο στο διαδίκτυο, πιστεύω πως είναι επικίνδυνο να συζητάμε για ιδιωτικότητα των ανηλίκων παιδιών μας σε αυτά τα μέσα. Εννοείται πως θα έχουμε έλεγχο, θα ξέρουμε ποιοι είναι αυτοί με τους οποίους συνομιλούν τα παιδιά και τι ακριβώς βλέπουν στο διαδίκτυο. Εμπίπτει μέσα στα καθήκοντα της γονικής μέριμνας, να το πω με νομικούς όρους. Θα αφήναμε τα ανήλικα παιδιά μας να πάνε βόλτα με εντελώς αγνώστους σε μέρη στα οποία δεν θα είχαμε πρόσβαση; Προφανώς όχι. Το ίδιο ισχύει και με το διαδίκτυο και την ιδιωτικότητα των παιδιών. Άλλο χώρος και χρόνος και άλλο επικίνδυνα χωράφια.
Η μεγάλη συμμαχία
Διαβάζοντας ξανά όσα γράφω παραπάνω, διαπιστώνω πως γράφω συναισθηματικά φορτισμένη. Και είμαι. Γιατί γράφω για πράγματα που ζω, που καθημερινά παλεύω. Γιατί δεν είναι εύκολο να ανταποκρίνεσαι αποτελεσματικά στις αυξημένες ανάγκες των παιδιών που μεγαλώνουν χρειάζεται να παλεύεις διαρκώς με τον δικό σου εαυτό. Γιατί για να μην αντιδράσεις, αλλά να ανταποκριθείς, όπως λέει ο Φίλιππος Μαμαλάκης στο βιβλίο του “Μεγαλώνοντας παιδιά για την βασιλεία του Θεού”, χρειάζεται να αγωνίζεσαι εσύ πρώτος. Και αυτό δεν είναι εύκολο, ούτε απλό.
Και γι’αυτό τον λόγο ακριβώς πρέπει να συνάψουμε συμμαχίες και να έχουμε δίκτυο υποστήριξης. Καταρχήν με τον σύντροφό μας και με κάποιους ανθρώπους , που μοιραζόμαστε ίδιες αξίες και αρχές. Και δεύτερον με τον Θεό. Η προσευχή, η μελέτη, η συμμετοχή στα μυστήρια είναι τα μεγαλύτερα όπλα μας για να ανταποκριθούμε στον ρόλο μας , που όσο περνάει ο καιρός, δυσκολεύει. Η συμμαχία αυτή είναι στ’ αλήθεια απαραίτητη και ανεκτιμήτη. Και στο τέλος όλα καλά πηγαίνουν, με την βοήθεια του Θεού.
Σας φιλώ!
ΑΑΑΧΧΧΧ, Κατερίνα! Ζήτημα τεράστιο, και για μένα. Με τα ενήλικα πλέον όντως ο, τι έκανα έκανα (και όχι, δεν είμαι ακριβώς ευχαριστημενη, και αντικειμενικά δλδ υπάρχουν δυσλειτουργικα κομμάτια, πιστεύω κυρίως λόγω αυτής της ηλικιακή φάσης). Πλην έχω το έσχατο challenge, γιατί έχουμε κάτι συνομήλικες δεσποινίδες. Και με πιάνει λίγο συγκρυο δε σου κρύβω. Η εμπειρία βέβαια, καλη/κακή δεν παίζει ρόλο,ειναι πάντα ατου. Αυτό που με κάνει να ελπίζω είναι ότι πιο συνειδητά πλέον στηρίζομαι στα όντως βασικα στηρίγματα που κι εσύ αναφέρεις. Έτσι, για να μη λες μόνο εσύ τους καημους σου… Α, και πρέπει εδώ να πω ότι εσύ όπως και κάποιοι ομοίως κινούμενοι, νεότεροι από μένα, γονείς που e-βρήκα όχι μόνο με βοηθάνε με τη στάση και το μοιράσμα τους σε όλο αυτό, αλλά και με κάνουν να νιώθω μια βαθιά χαρά που εργάζεστε για “να τα χαίρεστε” και σε βάθος χρόνου. ❤️
Μαρκελλα
Ναι, και μετα τη σχετική αποφόρτιση, να προσθέσω ένα βασικό σημείο. Νομίζω ότι ένα θέμα είναι ότι τα παιδιά δε ζητάνε και δε δέχονται να είμαστε κοντά γιατί ίσως κάτι ως τότε δεν έχει λειτουργήσει καλά στη σχέση ώστε να εμπιστεύονται, να μη φοβούνται κλπ. Κι έτσι νομίζω ότι εκτός από τους γονείς που θέλουν να μεγαλώσουν τα παιδιά πριν την ώρα τους, υπάρχουν κι οι περιπτώσεις που ουσιαστικά το επιλέγουν τα παιδιά (ναι, οκ, κι οι γονείς δεν έχουν αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης). Νομίζω σε κάποιο live είχες αναφερθεί στο θέμα της ωριμότητας των γονέων.