Όταν πήγε στην πρώτη δημοτικού η μεγάλη μου κόρη ήμουν βέβαιη πως μέχρι το τέλος του πρώτου μήνα θα είχε μάθει να μελετά μόνη της, να είναι οργανωμένη και γενικά θα ήταν μια ολοκληρωμένη μαθήτρια. Προφανώς το παιδί τα κατέκτησε όλα αυτά, άλλα όχι στο τέλος του πρώτου μήνα της πρώτης δημοτικού, αλλά στην ώρα της. Στην κατάλληλη ηλικία της. Αυτό βέβαια δεν συνέβη μόνο για το σχολείο. Συνέβη και συμβαίνει και θα συμβαίνει για το καθετί στην ζωή της και στην ζωή και των τριών παιδιών μου, αλλά και όλων των παιδιών . Αλλά κι εγώ, όπως οι περισσότεροι, βιαζόμουν να μεγαλώσουν. Κι αυτό είναι λάθος. Γι’ αυτό σήμερα θέλω να σου πω να μην βιάζεσαι να μεγαλώσεις τα παιδιά σου.

Βιασύνη

Αν παρατηρήσουμε όλη την δομή της ζωής της εποχής μας θα διαπιστώσουμε ένα βασικό χαρακτηριστικό. Είναι κοινό σε κάθε τομέα της ζωής μας. Η βιασύνη. Βιαζόμαστε διαρκώς. Να φτάσουμε στη δουλειά, να τελειώσουμε τη δουλειά, να διαβάσουν τα παιδιά, να πάμε στις δραστηριότητες, να μεγαλώσουν τα παιδιά, να περάσουν τα χρόνια. Μονίμως τρέχουμε κάτι να προλάβουμε. Με το ρολόι στο χέρι. Ήρθε ο κορωνοϊός και τα ρολόγια μας τα αφήσαμε για λίγο στην άκρη, αλλά η βιασύνη δεν μας πέρασε. Και για τα παιδιά μας βιαζόμαστε.

Βλέπω κάθε χρόνο που περνά ότι ο μέσος όρος ηλικίας που τα παιδιά γενικά είναι αποδεκτό να κατακτούν ορισμένα ορόσημα, πέφτει διαρκώς όλο και πιο κάτω. Βλέπω παιδάκια 4 και 5 χρονών να διαβάζουν και να γράφουν. Προφανώς η νοημοσύνη των παιδιών είναι πολύ πιο ανεπτυγμένη και όσο περνάνε τα χρόνια η αντίληψή τους και οι δεξιότητές του εξελίσσονται. Μα βλέπω ακόμα σε έναν μεγάλο βαθμό, ότι πίσω από την τόσο πρόωρη κατάκτηση όλων των δεξιοτήτων, να βρίσκεται μια δική μας βιασύνη, των γονιών. Μην τυχόν και το παιδί μείνει σε κάτι πίσω. Μην τυχόν πάει σχολείο και δεν ξέρει από πριν, αυτά που είναι να μάθει έτσι κι αλλιώς εκεί. Μην τυχόν και δεν μεγαλώσει όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια και κοιτώντας μέσα από το πρίσμα

Ένα ακόμα κλισέ, που όμως στην πραγματικότητα δεν το λαμβάνει κανείς μας υπόψιν. Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, αλλά όλοι προσπαθούμε να μοιάσουν τα παιδιά μας με ένα ιδανικό πρότυπο. Ένα πρότυπο που εμείς έχουμε στο μυαλό μας. Πριν καιρό είχα γράψει την ανάρτηση “Μεγαλώνουμε τα παιδιά που έχουμε“. Εκεί λοιπόν έγραφα πόσο σημαντικό είναι να αντιληφθούμε πόσο υπέροχα είναι τα παιδιά μας, ακριβώς όπως είναι. Αλλά για να το καταφέρουμε αυτό, πρέπει να σταματήσουμε να τα βλέπουμε μέσα από το πρίσμα των δικών μας προσωπικών επιθυμιών, ονείρων, ελπίδων, απωθημένων.

Το δικό μου τρίχρονο δεν μπορεί να κάνει ακόμα πετάλι. Το κοριτσάκι στο νηπιαγωγείο ακόμα προσπαθεί να πει σωστά όλα τα σύμφωνα. Το άλλο αγοράκι δυόμιση χρονών έλεγε το ρο και έβγαλε την πάνα. Tο τρίτο αγοράκι στα τρισήμισή του ακόμα φορά πάνα και ψευδίζει λίγο. Η συμμαθήτρια από την πρώτη δημοτικού ήταν οργανωμένη και ορθογράφος, ενώ το δικό μου παιδί χρειάστηκε μεγαλύτερη προσπάθεια μέχρι να μπορέσει να κατακτήσει την οργάνωση. Το ένα παιδί είναι αστέρι στα μαθηματικά, το άλλο γράφει μικρά διαμαντάκια στις εκθέσεις και το τρίτο έμαθε να παίζει κιθάρα σε ένα μήνα. Πώς μπορώ στ’ αλήθεια να συγκρίνω το ένα παιδί με το άλλο; Πώς να κάνω το ένα παιδί να κατακτήσει αυτό που το άλλο έχει έμφυτο χάρισμα; Και για ποιον λόγο να συγκρίνουμε; Είμαστε σε κάποιον αγώνα δρόμου και δεν το έχουμε πάρει είδηση;

Βασικές γνώσεις και δεξιότητες vs σωστή χρονική συγκυρία

Πριν με νομίσετε για καμιά προοδευτικιά (που δεν είμαι), να πω ότι καταρχήν πιστεύω πως όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν κάποιες βασικές δεξιότητες και γνώσεις. Για παράδειγμα θεωρώ απαραίτητο ένα παιδί να ξέρει να διαβάζει άνετα και χωρίς κομπιάσματα τελειώνοντας το δημοτικό. Να μπορεί να εκφράσει συντεταγμένα δυο σκέψεις γραπτά και προφορικά, να είναι σχετικά ορθογράφος. Να μάθει την προπαίδεια και τις διαιρέσεις, να ξέρει τι είναι η βαρύτητα και ποια είναι η βιολογία του σώματός μας. Να έχει βασικές γνώσεις γεωγραφίας και μια ικανοποιητική άποψη για την ιστορία του τόπου μας (τουλάχιστον). Αυτό σημαίνει πως βοηθάμε οπωσδήποτε το παιδί να καταφέρει να αποκτήσει πειθαρχία και να προσπαθεί όσο μπορεί.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως όλα αυτά θα τα μάθει από την πρώτη δημοτικού. Προφανώς και υπάρχει λόγος που σταδιακά η ύλη δυσκολεύει και εμβαθύνει. Έχει να κάνει με την φυσιολογία μας και την ωρίμανση του ανθρώπινου μυαλού . Δεν μπορούμε να περιμένουμε από το πρωτάκι αυτά που κάνει ένα παιδί της τετάρτης και ούτε είναι δυνατόν ένα παιδί της έκτης να έχει την ωριμότητα και την σκέψη ενός παιδιού γυμνασίου ή λυκείου. Κάθε ηλικία έχει τις δικές της προκλήσεις και καλό είναι να μάθουμε να τα διακρίνουμε. Διαφορετικά το μόνο που γίνεται είναι να γεμίζουμε άσκοπο άγχος για το παιδί και χωρίς λόγο στεναχώρια εμείς.

Όλα στην ώρα τους

Όλα τα παιδιά έχουν τουλάχιστον ένα χάρισμα. Κάποια τα ξεχωρίζουμε από όταν ακόμα είναι πολύ μικρά. Άλλα τα ανακαλύπτουμε καθώς μεγαλώνουν. Άλλα τα βρίσκουν μόνα τους τα παιδιά και τα καλλιεργούν μεγαλώνοντας. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι πως δεν είναι ανάγκη όλα τα πεντάχρονα και τα δεκάχρονα να είναι αστέρια σε κάτι. Ναι, κάποια θα είναι και σίγουρα όλοι θα τα θαυμάσουμε. Κάποια άλλα είναι απλώς παιδιά, που προσπαθούν για το καλύτερο. Κι αυτό είναι από μόνο του τόσο υπέροχο! Χωρίς πίεση να τα κάνουμε κάτι που δεν είναι. Χωρίς το άγχος της βιασύνης να φτάσουμε σε ένα τέρμα, που δεν ξέρουμε ποιος το έχει ορίσει και γιατί.

Όλα θα γίνουν στην ώρα τους. Τα παιδιά μας θα ανθίσουν όταν είναι έτοιμα. Θα βγάλουν την πάνα, όταν είναι η δική τους στιγμή. Θα διαβάσουν μόνα τους, όταν έρθει η ώρα της δικής του μαθητικής ωρίμανσης. Θα αρχίσουν να βάζουν τάξη στα πράγματά τους, όταν συνειδητοποιήσουν σε τι τα ωφελεί -επειδή ωρίμασαν. Όλα θα γίνουν στον χρόνο που κάθε παιδί είναι έτοιμο. Μέχρι τότε να είμαστε δίπλα τους θέλουν. Να ξέρουν πως θα τα βοηθήσουμε και θα τα κρατήσουν από το χέρι. Να νιώθουν την ασφάλεια και να ξέρουν πως ακόμα κι αν αποτύχουν, μπορούν πάντα να προσπαθήσουν πάλι.

Γιατί βιαζόμαστε;

Είναι ωραίο να είσαι παιδί και να κάνεις ό,τι κάνουν τα παιδιά . Κι ενώ υποτίθεται ότι το σλόγκαν της εποχής είναι το don’t grow up, it’s a trap (που με βρίσκει κάθετα αντίθετη, αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης), τα παιδιά δεν τα αφήνουμε να είναι παιδιά. Και αναφέρομαι στην κοινωνία εν συνόλω και στην τάση της εποχής. Θέλουμε να κάνουν ό,τι κι εμείς. Προσπαθούμε να τα κάνουμε μικρούς ενήλικες, πράγμα τόσο άδικο! Γεμίζουμε το μυαλουδάκι τους με εικόνες που δεν είναι γι’ αυτά. Τους βάζουμε προβληματισμούς , που δεν τα αφορούν. Τα καλούμε να απαντήσουν σε υπαρξιακά ερωτήματα, χωρίς καν να τα έχουμε βοηθήσει να ανακαλύψουν ποια είναι τα ίδια.

Κοριτσάκια που θέλουν να κάνουν ό,τι οι ενήλικες γυναίκες. Αγόρια, που οφείλουν να ενεργήσουν σαν μεγάλοι άντρες και όταν δεν το κάνουν τους ζητάμε και τον λόγο. Μια σειρά από ανόητα έως επικίνδυνα στερεότυπα, που τους εντυπώνονται στο μυαλουδάκι τους και τα κάνουν να βιάζονται και τα ίδια πια. Να βιάζονται να μεγαλώσουν , γιατί … Ποιος ξέρει γιατί; Θυμάμαι ήμουν στην πρώτη γυμνασίου και έπαιζα με τις barbie μου και τα playmobil. Μου άρεσε πάρα πολύ να παίζω με τα παιχνίδια μου, μέχρι αρκετά μεγάλη. Παρόλαυτά δεν τολμούσα να το πω σε κανέναν συνομήλικό μου, διότι η καζούρα που έτρωγα ήταν αφόρητη. Έπρεπε υποχρεωτικά να χορεύω και να κουνιέμαι, να βάφομαι και να ασχολούμαι με τα μαλλιά μου. Απλά ακόμα δεν ήταν η ώρα μου γι’ αυτά. Άρχισαν να με απασχολούν λίγο αργότερα. Αλλά δεν χωρούσε η δική μου ώρα μέσα στην βιασύνη της εποχής μου, που ήθελε να μεγαλώσω με το ζόρι και να ενηλικιωθώ από τα 12 μου.

Τα λέω για να τ’ ακούω…

Μην νομίσετε πως όλα αυτά που γράφω τα έχω κάνει κι εγώ άψογα. Τα περισσότερα τα έμαθα τρώγοντας τα μούτρα μου και κάνοντας πολλά και συχνά λάθη με τα παιδιά μου. Ζητώντας πράγματα που δεν χρειαζόταν να γίνουν και απελπιζόμενη με καταστάσεις, που απλά ήθελαν τον χρόνο τους για να γίνουν. Ήμουν από μικρή βιαστική και αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό , που δύσκολα το δαμάζει κανείς. Έμαθα όμως, ελπίζω, από τα λάθη μου και προσπαθώ να μην τα επαναλαμβάνω. Τουλάχιστον όχι συνειδητά. Όσο περνάει από το χέρι μου προσπαθώ να τα αφήσω να είναι παιδιά. Να είναι οι καρδιές και τα μυαλουδάκια τους αγνά και καθαρά. Και κυρίως προσπαθώ να μην βιάζομαι να μεγαλώσουν τα παιδιά μου.

Κυρίως αυτό. Διότι τα δικά μου μεγάλα παιδιά, ήδη μεγάλωσαν και μεγαλώνουν μέρα την μέρα. Και όσο το δημοτικό τελειώνει, κοιτώντας πίσω, τώρα που η παιδική ηλικία τελείωσε και η εφηβεία έχει ήδη ξεκινήσει, εύχομαι. Εύχομαι η παιδική ηλικία τους να είχε περισσότερες στιγμές αποδοχής και αγκαλιών και λιγότερες βιασύνης και αγωνίας.

Εσύ; Βιάζεσαι να μεγαλώσουν τα παιδιά σου;

Σας φιλώ!