Όταν πλησιάζει το καλοκαίρι , πάντα μια λέξη έρχεται στο μυαλό μου. ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ. Ως παιδί , έφηβη και φοιτήτρια ένα μεγάλο μέρος του καλοκαιριού μου το περνούσα στην κατασκήνωση. Έχω διατελέσει ομαδόπουλο και ομαδάρχισσα. Θυμάμαι ακόμα τις στιγμές και τα συναισθήματα το ίδιο καθαρά και με την ίδια τρυφερή αίσθηση. Θυμάμαι τον ενθουσιασμό μου για τις προετοιμασίες, τις συζητήσεις, τα γέλια, τα τραγούδια, τα δάκρυα, την προσευχή. Όπως είναι φυσικό, περίμενα με ανυπομονησία την εποχή που τα κορίτσια μου θα ήταν έτοιμα για κατασκήνωση. Είχα αγωνία για το πώς θα τους φανεί, γιατί η αλήθεια είναι πως η κατασκήνωση σε κάποια παιδιά δεν αρέσει. Γι’ αυτό, όπως θα σας πω παρακάτω αναλυτικά, είναι σημαντικό να προσέξουμε την ηλικία, την χρονική συγκυρία, αλλά και τον χώρο που θα πάνε τα παιδιά μας. Τόσο την πρώτη φορά, όσο και γενικά. Ας τα δούμε όμως, αναλυτικά. Όπως λέει και ο τίτλος , σήμερα θα σας πως γιατί στέλνω τα παιδιά μου κατασκήνωση και μάλιστα χριστιανική.
Γιατί να πάμε κατασκήνωση
Η κατασκήνωση είναι ένας υπέροχος εναλλακτικός τρόπος διακοπών για τα παιδιά . Καταρχήν είναι μια λύση στο τι θα κάνουν τα παιδιά – έστω για μερικές ημέρες- ώσπου να έρθει η εποχή των δραστηριοτήτων και για τους γονείς. Είτε εργαζόμαστε είτε όχι το καλοκαίρι πάντα είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική περίοδος για την απασχόληση των παιδιών. Έπειτα, η ζωή της κατασκήνωσης προσφέρει πολλαπλά οφέλη στα παιδιά, με τρόπο που σε κανέναν άλλον χώρο δεν γίνεται. Η ομαδικότητα και η κοινή ζωή από μόνες τους είναι μεγάλα σχολεία για τα παιδιά και μάλιστα με τρόπο απλό , αβίαστο και ευχάριστο.
Πολλαπλά οφέλη
Τα οφέλη από την ομαδική ζωή της κατασκήνωσης είναι τόσα πολλά, που πραγματικά, θα μπορούσα να μιλώ για ώρες. Ζώντας μέσα σε ομάδα με συνομήλικα παιδιά μαθαίνουν βιωματικά άπειρα πράγματα. Από το πώς να συμβιώνουν με πολλά διαφορετικά άτομα, με διαφορετικούς χαρακτήρες και ιδιοσυγκρασίες, μέχρι το πώς να στρώνουν το κρεβάτι τους και να προσέχουν τα πράγματά τους. Χωρίς σχεδόν καμιά προσπάθεια τα παιδιά γίνονται αυτόνομα και ανεξάρτητα, μαθαίνουν να συζητάνε και να βρίσκουν τρόπους να ψυχαγωγηθούν τα ίδια και οι φίλοι τους. Δημιουργούν φιλίες και μαθαίνουν να λύνουν τις διαφορές τους. Πολλές φορές “αναγκάζονται” να υποχωρήσουν ή επιβάλλεται να μην κάνουν βήμα πίσω και αυτό είναι ένα μάθημα ζωής. Από την άλλη μαθαίνουν τι σημαίνει “κοινό καλό” όταν προσπαθούν για την διάκριση όλης της ομάδας και πώς όταν όλοι μαζί προσπαθούν μπορούν να κάνουν θαύματα. Καταλαβαίνουν πόσο σημαντικό είναι να έχουν ευθύνη για τα πράγματά τους και τις δουλειές που τους ανατίθενται από τους ομαδάρχες. Δοκιμάζουν φαγητά, που στο σπίτι μπορεί να μην έτρωγαν ποτέ. Η παρέα κάνει θαύματα!
Το πρόγραμμα της κατασκήνωσης προσφέρει στα παιδιά να μάθουν να ζουν μέσα σε ένα πλαίσιο κανόνων. Δεν είναι αυτονόητο για όλους ότι μέσα στην μέρα το κάθετι έχει τον χρόνο και τον χώρο του και το πρόγραμμα της κατασκήνωσης το προσφέρει αυτό. Αν και δεν είναι της παρούσης , έχω δει ότι το πρόγραμμα προσφέρει ακόμα και στα πιο “δύσκολα” και “ατίθασα” παιδιά μια ασφάλεια και μια καθησυχαστική προβλεψιμότητα, που τα βοηθά πολύ. Η διαρκής εναλλαγή των δραστηριοτήτων και οι πολλές καθημερινές εκπλήξεις, δημιουργεί μια αίσθηση ευχάριστης προσμονής και είναι το καλύτερο φάρμακο αντιβαρεμάρας. Μέσα από τα ομαδικά παιχνίδια ακόμα τα παιδιά και την έννοια της ομάδας γενικά τα παιδιά μπορούν ακόμα να καταλάβουν τι είναι η άμιλλα και πόσο διαφορετική είναι από τον ανταγωνισμό. Έτσι απλά ακολουθώντας το πρόγραμμα τα παιδιά χωρίς να το καταλάβουν αποκτούν τόσες πολλές δεξιότητες. Ανεξαρτησία, αυτονομία, κοινωνικές δεξιότητες, ομαδικότητα και άλλα πολλά , που εμένα τώρα μου ξεφεύγουν.
Δημιουργικότητα
Αν έχω μια λέξη στο μυαλό μου συνώνυμη της κατασκήνωσης είναι η λέξη δημιουργικότητα. Οι αφορμές για να γίνουν όλοι , μεγάλοι και παιδιά, δημιουργικοί είναι άπειρες μέσα στην κάθε ημέρα. Αθλήματα, ψυχαγωγία, εργασίες, κατασκευές, όλα είναι αφορμές για να σκεφτούμε και να κάνουμε κάτι όμορφο. Ειδικά η ψυχαγωγία, που δεν υπάρχει μόνο σε μια στιγμή του προγράμματος, αλλά ουσιαστικά διατρέχει το καθετί. Από το πώς θα διακοσμήσεις τον χώρο που θα μένεις , πώς θα στρώνεις το κρεβάτι να κάνει την διαφορά. Πώς θα στρώσεις το τραπέζι. Τι ψυχαγωγία θα ετοιμάσεις για το βράδυ. Πώς θα τρομάξεις την ομαδάρχισσα (όχι πολύ ευγενικό αλλά δημιουργικό σίγουρα!). Πώς θα βρεις τρόπο να φτάνεις πιο γρήγορα σε ένα σημείο. Τι θα κάνεις την ελεύθερη ώρα. Η κατασκήνωση είναι πραγματικά τόσο γεμάτη, που δεν μπορώ να γράψω το όλα αυτά που γεμίζουν μια μέρα. Και που όλα καλλιεργούν την δημιουργικότητα. Χωρίς υπερβολή.
Σχέσεις και αναμνήσεις ζωής
Αν και ίσως φαίνονται ρομαντικά και μη μετρήσιμα, νομίζω ότι είναι από τα βασικότερα στοιχεία της κατασκήνωσης. Ζώντας για πολλές μέρες και για όλη μέρα με άλλα παιδιά, είναι αναπόφευκτο να γνωριστείς, να ταιριάξεις, να χτίσεις φιλίες. Ίσως να χαθούν στον χρόνο, αλλά σίγουρα δεν θα ξεχαστούν. Και μια φιλία σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο προσφέρει στο παιδί και στον έφηβο τόσα πολλά! Γεμίζει η καρδιά, δυναμώνει η ψυχή. Από την άλλη οι αναμνήσεις αυτές σε συντροφεύουν για πάντα. Για κάποια παιδιά ο χειμώνας συχνά είναι απλά μια περίοδος προσμονής του επόμενου καλοκαιριού στην κατασκήνωση. Ο χειμώνας γεμίζει με συζητήσεις και γέλια από το καλοκαίρι και αυτό είναι τρομερά σημαντικό!
Έχοντας η ίδια περάσει από την κατασκήνωση, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι οι αναμνήσεις μπορούν να κρατήσουν μια ζωή. Το ίδιο και κάποιες από τις φιλίες που θα δημιουργηθούν.
Επιλέγοντας ηλικία και κατασκήνωση
Η κατασκήνωση είναι μια υπέροχη εμπειρία, όταν την ζήσεις ως τέτοια. Γι’ αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η επιλογή τόσο της ηλικίας που θα πάει το παιδί, όσο και ο χώρος που θα πάει. Προσωπικά θεωρώ ότι το παιδί δεν πρέπει να πηγαίνει στις μικρές τάξεις του δημοτικού. Ιδανικά για μένα η τετάρτη δημοτικού είναι μια καλή χρονική στιγμή. Πιο μικρό το παιδί ακόμα ίσως δεν είναι έτοιμο είτε σωματικά είτε ψυχικά είτε διανοητικά να απομακρυνθεί εντελώς από το σπίτι του. Όσο όμορφη κι αν είναι η κατασκήνωση, όταν ένα παιδί είναι πολύ μικρό το μόνο που θέλει είναι η ασφάλεια των δικών του. Επομένως χρειάζεται να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να καταλάβουμε αν το παιδί είναι έτοιμο να πάει. Μια κακή πρώτη εμπειρία θα κάψει όλη την προσπάθεια. Κι η κατασκήνωση για μένα είναι εξαιρετικά σημαντική στην εφηβεία. Γι’ αυτό καλύτερα να αργήσει να πάει ηλικιακά.
Επιπλέον ο χώρος της κατασκήνωσης έχει πολύ μεγάλη σημασία. Είναι απαραίτητο να έχουμε άμεση γνώση των ανθρώπων που έχουν την κατασκήνωση και που την στελεχώνουν. Να επιδιώξουμε να μιλήσουμε με τον αρχηγό και τους ομαδάρχες. Δυστυχώς στις μέρες μας το κακό τρυπώνει παντού και πρέπει να έχουμε τα μάτια μας όχι απλά ανοιχτά, αλλά άγρυπνα. Ένας ακόμα λόγος που το παιδί δεν πρέπει να πάει μικρό, είναι και το θέμα της ασφάλειας – από όλες τις απόψεις. Εκτός από το ανθρώπινο δυναμικό είναι καλό να έχουμε δει και τον χώρο. Δεν μπορούμε βέβαια να ελέγξουμε κάθε σπιθαμή της κατασκήνωσης, αλλά κάποια βασικά είναι απαραίτητα. Να είναι καθαρά, φροντισμένα, με ασφαλείς χώρους, άμεσα εποπτεύσιμους από τους υπεύθυνους, να έχει ιατρείο και αν διαθέτει πισίνα ή παραλία, ναυαγοσώστη. Αυτά προβλέπονται από τον νόμο για συγκεκριμένους λόγους και πρέπει να υπάρχουν σε κάθε κατασκήνωση.
Χριστιανική κατασκήνωση
Στον τίτλο γράφω γιατί θα στείλω τα παιδιά μου σε χριστιανική κατασκήνωση. Η χριστιανική κατασκήνωση είναι πολύ διαφορετική από τις υπόλοιπες. Προσωπικά έχω εμπειρία μόνο από χριστιανικές κατασκηνώσεις, αλλά δεν νομίζω ότι θα ήθελα να έχω πάει αλλού. Η χριστιανική κατασκήνωση έχει σαν κέντρο όλου του προγράμματός της, την χαρά που δίνει η πίστη στον Χριστό. Αυτό που οι γονείς προσπαθούμε να πούμε στα παιδιά όλο τον χρόνο, έρχεται η κατασκήνωση και το κάνει πράξη μέσα σε μερικές μέρες. Η μέρα ξεκινά με προσευχή και κλείνει μπροστά στο σταυρό. Αυτό από μόνο του προσφέρει τα πάντα. Μέσα από τραγούδια,, παιχνίδια, αγιογραφικές ή απλές συζητήσεις, η πίστη γίνεται βίωμα, χωρίς πολλά πολλά. Είναι έτσι ενταγμένη στο πρόγραμμα όλη η θρησκευτικότητα, που δεν ενοχλεί και δεν πιέζει. Κι επειδή οι μέρες είναι ξέγνοιαστες και χωρίς περισπασμούς, η πνευματική τροφοδοσία των παιδιών γίνεται – αν μπορώ να το πω έτσι- σε συμπυκνωμένη μορφή. Που συχνά διαρκεί για πολύ πολύ καιρό.
Στην χριστιανική κατασκήνωση πιθανόν να μην βρει κάποιος υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις ή πολύ κουλ δραστηριότητες. Επίσης ίσως να διαρκούν λιγότερες μέρες. Όμως το παιδί θα βρεθεί σε ένα περιβάλλον ασφαλές, υγιές, χαρούμενο, απαλλαγμένο από πολλά μικρόβια της εποχής μας. Έχω στο νου μου πολλές κατασκηνώσεις τώρα που γράφω και ξέρω πόσον καιρό πριν προετοιμάζονται τα στελέχη. Με ενθουσιασμό, όρεξη, προσοχή, αγάπη, αφοσίωση συγκεντρώνουν υλικό, ετοιμάζουν παιχνίδια, προβολές, αγιογραφικά, συζητήσεις, εκπλήξεις. Μήνες προετοιμασίας, από ανθρώπους που αγαπούν πραγματικά τα παιδιά και αυτό που προσφέρουν. Τα στελέχη στις χριστιανικές κατασκηνώσεις είναι όλοι εθελοντές και αυτό για μένα έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία. Στην χριστιανική κατασκήνωση σίγουρα θα γίνουν λάθη, γιατί είναι ανθρώπινη. Παρόλαυτα, θα ακούσεις συγγνώμη και αυτό δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Στην χριστιανική κατασκήνωση θα μάθεις ότι το να ξεπερνάς το εγώ σου είναι αρετή.
Στην χριστιανική κατασκήνωση το παιχνίδι συνυπάρχει με την προσευχή, το γέλιο με την σοβαρή συζήτηση και το αστείο σκετσάκι με την προβολή θεμάτων ιστορικών, κοινωνικών κλπ. Αναζητώντας τρόπους να τροφοδοτήσουμε και να ενδυναμώσουμε τα παιδιά μας, να δώσουμε κίνητρα και υγιείς ενασχολήσεις στους εφήβους, νομίζω ότι η κατασκήνωση είναι μεγάλος σύμμαχος.
Σαν επίλογος
Τώρα που ξαναδιαβάζω όσα – πολλά – έγραψα, διαπιστώνω ότι είμαι πολύ ενθουσιώδης. Ομολογώ ότι είμαι κλασικό παιδί κατασκήνωσης. Που μετρούσα μέρες για να πάω και έκλαιγα όταν έφευγα. Πήγαινα κατασκήνωση μέχρι που έκανα παιδί. Έχω αφιερώσει ολόκληρη ανάρτηση στις αναμνήσεις εκείνου του καιρού. Κι όταν ήρθε ο καιρός να πάνε τα δικά μου παιδιά είχα τρομερή αγωνία αν θα τους αρέσει. Ευτυχώς πήραν το γονίδιο φαίνεται και είναι στην ίδια κατάσταση με μένα. Και χαίρομαι τόσο πολύ γι’ αυτό! Βέβαια όταν πήγαν πρώτη φορά, η αλήθεια είναι ότι δεν ήμουν καθόλου χαλαρή. Είχα γράψει και την σχετική ανάρτηση “Η χαλαρή μαμά” (που δεν είμαι)! Παρόλαυτά αυτό είναι δικό μου πρόβλημα και δεν έχει να κάνει με το πώς πέρασαν τα παιδιά μου εκεί ή με το πόσο σημαντικό θεωρώ να πάνε ή με το πόσο καλό μας έκανε σε όλους.
Μετά από τόσους μήνες εγκλεισμού η κατασκήνωση και μάλιστα η χριστιανική κατασκήνωση, πιστεύω ότι θα είναι βάλσαμο για τα παιδιά και τους εφήβους μας. Πολλές μητροπόλεις, ενορίες και θρησκευτικές οργανώσεις έχουν υπέροχες κατασκηνώσεις. Αναζητήστε από φίλους και γνωστούς προτάσεις και εμπειρίες και είμαι σίγουρη πως τα παιδιά κάποτε θα σας ευγνωμονούν για την επιλογή σας αυτή. Σίγουρα εσείς ξέρετε τι είναι καλύτερο για το παιδί σας και θα κρίνετε πότε και αν είναι κατάλληλη για εκείνα μια τέτοια επιλογή.
Σας φιλώ!
Υ.Γ Να διευκρινήσω (για πολλοστή φορά) πως όσα γράφω είναι βασισμένα στην προσωπική μου εμπειρία. Σαφώς ο καθένας έχει βιώσει διαφορετικά κάποια πράγματα και επίσης η κατασκήνωση δεν ταιριάζει σε όλα τα παιδιά ή ίσως κάποια παιδιά δεν είναι έτοιμα να πάνε. Σε κάθε περίπτωση ο κάθε γονιός ξέρει τι ταιριάζει στο παιδί του, οπότε κάθε κείμενο πρέπει απλώς να λαμβάνεται υπόψιν ως μια πρόταση και όχι ως θέσφατο.